NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Chapter 11 – सावित्री बाई फुले
Exercise : Solution of Questions on Page Number: 77
प्रश्न 1:
अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत −
(क) महाराष्ट्रस्य प्रथमा महिला शिक्षिका का आसीत्?
(ख) कस्य समुदायस्य बालिकानां कृते सावित्री अपरं विद्यालयं प्रारब्धवती?
(ग) कीदृशीनां कुरीतानां सावित्री विरोधम् अकरोत्।
(घ) किमर्थं शीर्णवस्त्रावृता: नार्य: कूपात् जलं ग्रहीतुं वारिता:?
(ङ) सावित्र्या: मृत्यु: कथम् अभवत्?
(च) तस्या: द्वयो: काव्यसङ्कलनयो नामनी के?
उत्तर 1:
(क) सावित्री बाई फुले।
(ख) तिरस्कृत समुदायस्य
(ग) सामाजिक कुरीतानाम्
(घ) निम्नवर्गत्वात्
(ङ) असाध्यरोगेण
(च) काव्यफुले, ‘सुबोधरत्नाकरश्च’।
Exercise : Solution of Questions on page Number : 78
प्रश्न 2:
अधोलिखितानि पदानि आधृत्य वाक्यानि रचयत-
(क) स्वकीयम् ………….
(ख)सविनोदम् ………….
(ग)सक्रिया ………….
(घ) प्रदेशस्य ………….
(ङ) मुखरम् ………….
(च) सर्वथा ………….
उत्तर 2:
(क) स्वकीयम् स्वकीयं कार्यं कुरू।
(ख) सविनोदम् स सविनोदम् आचरति।
(ग) सक्रिया सा सदैव सक्रिया दृश्यते।
(घ) प्रदेशस्य प्रदेशस्य उन्नति: करणीय
(ङ) मुखरम् स: मुखरम् एव वदति।
(च) सर्वथा स: सर्वथा सत्यं वदति।
प्रश्न 3:
अधोलिखितानां पदानां विलोमपदानि लिखत −
(क) उपरि ………….
(ख) आदानम् …………
(ग) परकीयम् ………….
(घ) विषमता ………….
(ङ) व्यक्तिगतम् ………….
(च) आरोह: ………….
उत्तर 3:
(क) उपरि अध:
(ख) आदानम् प्रदानम्
(ग) परकीयम् स्वकीयम्
(घ)विषमता समता
(ङ) व्यक्तिगतम् सार्वजनिकम्
(च) आरोह: अवरोह:
प्रश्न 4:
अधोलिखितानां पदानां लिङ्गं, विभक्तिं, वचनं च लिखत −
| पदानि | लिङ्गम् | विभक्ति: | वचनम् |
| धूलिम् | …………. | …………. | …………. |
| नाम्नि | …………. | …………. | …………. |
| अपर: | …………. | …………. | …………. |
| कन्यानाम् | …………. | …………. | …………. |
| सहभागिताम् | …………. | …………. | …………. |
| नापितै: | …………. | …………. | …………. |
उत्तर 4:
| पदानि | लिङ्गम् | विभक्ति: | वचनम् |
| धूलिम् | स्त्रीलिङ्गम् | द्वितीया: | एकवचनम् |
| नाम्नि | नपुसंकलिङ्गम् | सप्तमी | एकवचनम् |
| अपर: | पुँल्लिङ्गम् | प्रथमा | एकवचनम् |
| कन्यानाम् | स्त्रीलिङ्गम् | षष्ठी | बहुवचनम् |
| सहभागिताम् | स्त्रीलिङ्गम् | द्वितीया: | एकवचनम् |
| नापितै: | पुँल्लिङ्गम् | तृतीया | बहुवचनम् |
Exercise : Solution of Questions on page Number : 79
प्रश्न 5:
उदाहरणमनुसृत्य लकारपरिवर्तनं कुरूत −
| वर्तमानकाल: | अतीतकाल: |
| यथा सा शिक्षिका अस्ति | सा शिक्षिका आसीत्। |
| (क)सा अध्यापने संलग्ना भवति। | …………. |
| (ख)स: त्रयोदशवर्षकल्प: अस्ति | …………. |
| (ग)महिला: तडागात् जलं नयन्ति। | …………. |
| (घ)वयं प्रतिदिन पाठं पठाम:। | …………. |
| (ङ)यूयं किं विद्यालयं गच्छथ | …………. |
| (च)ते बालका: विद्यालयात् गृहं गच्छन्ति। | ….……… |
उत्तर 5:
| वर्तमानकाल: | अतीतकाल: |
| यथा सा शिक्षिका अस्ति | सा शिक्षिका आसीत्। |
| (क)सा अध्यापने संलग्ना भवति। | सा अध्यापने संलग्ना अभवत्। |
| (ख)स: त्रयोदशवर्षकल्प: अस्ति | स: त्रयोदशवर्षकल्प: आसीत्। |
| (ग)महिला: तडागात् जलं नयन्ति। | महिला: तडागात् जलम् अनयन्। |
| (घ)वयं प्रतिदिन पाठं पठाम:। | वयं प्रतिदिन पाठम् अपठाम। |
| (ङ)यूयं किं विद्यालयं गच्छथ | यूयं किं विद्यालयम् अगच्छत? |
| (च)ते बालका: विद्यालयात् गृहं गच्छन्ति। | ते बालका: विद्यालयात् गृहम् अगच्छन्। |