कृषिकाः कर्मवीराः
Exercise : Solution of Questions on page Number : 59
प्रश्न 1:
उच्चारणं कुरुत-
| सूर्यस्तपतु | जीर्णम् | शीतकालेऽपि |
| वारयितुम् | ग्रीष्मे | सस्यपूर्णानि |
| पदत्राणे | कण्टकावृता. | क्षुधा-तृषाकुलौ |
उत्तर 1: विद्यार्थी इसे स्वयं पढ़ें।
Exercise : Solution of Questions on page Number : 60
प्रश्न 2:
श्लोकांशान् योजयत-
| क | ख |
| गृहं जीर्णं न वर्षासु | तौ तु क्षेत्राणि कर्षतः। |
| हलेन च कुदालेन | या शुष्का कण्टकावृता। |
| पादयोर्न पदत्राणे | सस्यपूर्णानि सर्वदा। |
| तयोः श्रमेण क्षेत्राणि | शरीरे वसनानि नो। |
| धरित्री सरसा जाता | वृष्टिं वारयितुं क्षमम्। |
उत्तर 2:
| क | ख |
| गृहं जीर्णं न वर्षासु | वृष्टिं वारयितुं क्षमम्। |
| हलेन च कुदालेन | तौ तु क्षेत्राणि कर्षतः। |
| पादयोर्न पदत्राणे | शरीरे वसनानि नो। |
| तयोः श्रमेण क्षेत्राणि | सस्यपूर्णानि सर्वदा। |
| धरित्री सरसा जाता | या शुष्का कण्टकावृता। |
प्रश्न 3:
उपयुक्तकथनानां समक्षम् ‘आम्’ अनुपयुक्तकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत-
| यथा- कृषकाः शीतकालेऽपि कर्मठाः भवन्ति। | आम् |
| कृषकाः हलेन क्षेत्राणि न कर्षन्ति। | न |
| (क) कृषकाः सर्वेभ्यः अन्नं यच्छन्ति। | ………… |
| (ख) कृषकाणां जीवनं कष्टप्रदं न भवति। | ………… |
| (ग) कृषकः क्षेत्राणि सस्यपूर्णानि करोति। | ………… |
| (घ) शीते शरीरे कम्पनं न भवति। | ………… |
| (ङ) श्रमेण धरित्री सरसा भवति। | ………… |
उत्तर 3:
| यथा- कृषकाः शीतकालेऽपि कर्मठाः भवन्ति। | आम् |
| कृषकाः हलेन क्षेत्राणि न कर्षन्ति। | न |
| (क) कृषकाः सर्वेभ्यः अन्नं यच्छन्ति। | आम् |
| (ख) कृषकाणां जीवनं कष्टप्रदं न भवति। | न |
| (ग) कृषकः क्षेत्राणि सस्यपूर्णानि करोति। | आम् |
| (घ) शीते शरीरे कम्पनं न भवति। | न |
| (ङ) श्रमेण धरित्री सरसा भवति। | आम् |
Exercise : Solution of Questions on page Number : 61
प्रश्न 4:
मञ्जूषातः पर्यायवाचिपदानि चित्वा लिखत-
रविः वस्त्राणि जर्जरम् अधिकम् पृथ्वी पिपासा
वसनानि ………………………
सूर्य ………………………
तृषा ………………………
विपुलम् ………………………
जीर्णम् ………………………
धरित्री ………………………
उत्तर 4:
वसनानि वस्त्राणि
सूर्य रविः
तृषा पिपासा
विपुलम् अधिकम्
जीर्णम् जर्जरम्
धरित्री पृथ्वी
प्रश्न 5:
मञ्जूषातः विलोमपदानि चित्वा लिखत-
| धनिकम् नीरसा अक्षमम् दुःखम् शीते पार्श्वे |
सुखम् …………
दूरे …………
निर्धनम् ………….
क्षमम् …………
ग्रीष्मे …………
सरसा ………..
उत्तर 5:
सुखम् दुःखम्
दूरे पार्श्वे
निर्धनम् धनिकम्
क्षमम् अक्षमम्
ग्रीष्मे शीते
सरसा नीरसा
Exercise : Solution of Questions on page Number : 62
प्रश्न 6:
प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत-
(क) कृषकाः केन क्षेत्राणि कर्षन्ति ?
(ख) केषां कर्मवीरत्वं न नश्यति ?
(ग) श्रमेण का सरसा भवति ?
(घ) कृषकाः सर्वेभ्यः किं किं यच्छन्ति ?
(ङ) कृषकात् दूरे किं तिष्ठति ?
उत्तर 6:
(क) कृषकाः हलेन कुदालेन च क्षेत्राणि कर्षन्ति।
(ख) कृषिकाणां कर्मवीरत्वं न नश्यति।
(ग) श्रमेण धारित्री सरसा भवति।
(घ) कृषकाः सर्वेभ्यः शाकम्, अन्नम्, दुग्धम् च यच्छन्ति।
(ङ) कृषकात् दूरे सुखम् तिष्ठति।