NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Chapter 7 – जलवाहिनी (विशेष्य-विशेषणप्रयोग:)
Exercise : Solution of Questions on page Number : 45
प्रश्न 2:
अधोलिखितानां प्रश्नानामुत्तराणि लिखत-
(क) कूप: कीदृश: अस्ति?
(ख) महास्फोट: कुत्र आस्ते?
(ग) बाल कुत्र विलपिष्यति?
(घ) जलवाहिनी यदि द्रुतं गच्छेत् तर्हि किं स्यात्?
उत्तर 2:
(क) गंभीर (महालम्बस्तले)।
(ख) करे।
(ग) गृहे।
(घ) वसनं आर्द्र भवेत्।
प्रश्न 3: अधोलिखितेषु पदेषु यथापेक्षितं सन्धिं/विच्छेदं कुरुत-
(क) तस्य + अस्ति = ——————–।
(ख) ——————– + ——————– = अप्यास्ते।
(ग) महालम्ब: +तले = ——————–।
(घ) ——————– + ——————– = भरिष्याम्याहरिष्यामि।
(ङ) सु + उक्ति: = ——————–।
उत्तर 3:
(क) तस्य + अस्ति = तस्यास्ति।
(ख) अपि + आस्ते = अप्यास्ते।
(ग) महालम्ब: + तले = महालम्बस्तले
(घ) भरिष्यामि + आहरिष्यामि = भारिष्याम्याहरिष्यामि।
(ङ) सु + उक्ति: = सूक्ति।
प्रश्न 4: विशेषणै: सह विशेष्याणि योजयत-
विशेषण-पदानि |
विशेष्य-पदानि |
कियत् |
कूप |
गभीर: |
वसनम्। |
स्थूल: |
नूपुररवान्। |
आर्द्रम् |
कालम्। |
इमान् |
विडाल:। |
उत्तर 4:
| विशेषण-पदानि | विशेष्य-पदानि |
| कियत् | कालम्। |
| गभीर: | कूप:। |
| स्थूल: | विडाल:। |
| आर्द्रम् | वसनम्। |
| इमान् | नूपुरवान्। |
Exercise : Solution of Questions on page Number : 46
प्रश्न 5:
समानार्थकानि पदानि मेलयत-
सलिलम् |
कुम्भ:। |
गृहम् |
शिशुम्। |
द्रुतम् |
जलम्। |
घट: |
शीघ्रम्। |
बालम् |
भवनम्। |
उत्तर 5:
| सलिलम् | जलम्। |
| गृहम् | भवनम्। |
| द्रुतम् | शीघ्रम्। |
| घट: | कुम्भ:। |
| बालम् | शिशुम्। |
प्रश्न 6:
अधोलिखितानां पदानां लिङ्गं विभक्तिं वचनं च लिखत-
| पदानि | लिङ्गम् | विभक्ति: | वचनम् |
| यथा- रात्रिम् | स्त्रीलिङ्गम् | द्वितीया | एकवचनम् |
| गृहे | ………. | ………. | ………. |
| सर्वान् | ………. | ………. | ………. |
| रज्ज्वा | ………. | ………. | ………. |
| वेगै: | ………. | ………. | ………. |
| कोलाहला: | ………. | ………. | ………. |
| तले | ………. | ………. | ………. |
उत्तर 6:
| पदानि | लिङ्गम् | विभक्ति: | वचनम् |
| यथा- रात्रिम् | स्त्रीलिङ्गम् | द्वितीया | एकवचनम् |
| गृहे | नपुसंकलिङ्गम् | सप्तमी | एकवचनम् |
| सर्वान् | पुल्लिङ्गम् | द्वितीया | बहुवचनम् |
| रज्ज्वा | स्त्रीलिङ्गम् | तृतीया | एकवचनम् |
| वेगै: | पुल्लिङ्गम् | तृतीया | बहुवचनम् |
| कोलाहला: | पुल्लिङ्गम् | प्रथमा | बहुवचनम् |
| तले | पुल्लिङ्गम् | सप्तमी | एकवचनम् |
Exercise : Solution of Questions on page Number : 47
प्रश्न 7:
चित्रां दृष्ट्वा मञ्जूषात: पदानि च चित्वा वाक्यानि रचयत-
चिकित्सालय: चिकित्सक: रुग्णान् चिकित्सार्थम् नगरे परिचरति
जना: आगच्छन्ति परिचारिका ददाति करोति औषधम्
(क) ———————————————————————-
(ख) ———————————————————————-
(ग) ———————————————————————-
(घ) ———————————————————————-
(ङ) ———————————————————————-
(च) ———————————————————————-
(छ) ———————————————————————-
उत्तर 7:
(क) चित्रे चिकित्सालय दृश्यते।
(ख) अत्र जना: चिकित्सार्थम् आगच्छन्ति।
(ग) परिचारिका रुग्णान् परिचरति
(घ) सा स्वकार्य करोति।
(ङ) चिकित्सक: रुग्णान् चिकित्सति।
(च) चिकित्सालय: नगरे अस्ति।
(छ) सा औषधम् अपि ददाति।
Exercise : Solution of Questions on page Number : 48
प्रश्न 8:
अन्वयं कुरुत-
(क) द्रुतं यदि यामि वसनं मे
भवेदार्द्रं सलिलवेगै:।
(ख) कृषन्त्या मे घटं रज्ज्वा
करेऽप्यास्ते महास्फोट:।
उत्तर 8: (क) अन्वय:- यदि द्रुतं यामि (तर्हि) मे वसनं सलिलवैगे: आर्द्रं भवेत्।
(ख) अन्वय:- रज्ज्वा घटं कृषन्त्या मे करे अपि महास्फोट: आस्ते।